Gry 4X to specyficzny gatunek w świecie gier strategicznych, które zyskały szeroką popularność dzięki swojemu unikalnemu podejściu do strategii i taktyki. Nazwa 4X pochodzi od czterech fundamentalnych zasad, które kierują grą: eXplore (eksploracja), eXpand (ekspansja), eXploit (eksploatacja) i eXterminate (eksterminacja). Każda z tych zasad wymaga od gracza strategii i taktyki, aby skutecznie zarządzać swoim imperium i rywalizować z innymi graczami lub komputerem. Oto przegląd najwybitniejszych tytułów w gatunku 4X strategy.

Sid Meier's Civilization V

Dodatek „Nowy wspaniały świat” pozwala na grę polską husarią

Często uważany za jeden z najlepszych tytułów w serii, Civilization V przyniósł wiele istotnych zmian do formuły serii, które miały kluczowe znaczenie dla jej dalszego rozwoju. Wprowadzenie heksagonalnej siatki i ograniczenie do jednej jednostki wojskowej na heks, znane jako "One Unit Per Tile" (OUPT), znacznie zwiększyło strategiczne możliwości gry.

Równie ważne były zmiany w systemie kultury i religii, które przyniosły nowe drogi do zwycięstwa i jeszcze więcej opcji strategicznych. System "otwartej polityki" pozwolił graczom na dostosowywanie swojej cywilizacji do wybranego stylu gry, podczas gdy religia dodała nową warstwę interakcji z innymi cywilizacjami.

Dodatki, jak "Gods & Kings" i "Brave New World", jeszcze bardziej rozszerzyły te mechaniki, wprowadzając między innymi system handlu międzynarodowego i instytucje światowe. Choć nowsze Civilization VI wprowadziło wiele nowych koncepcji i mechanik, Civilization V pozostaje ulubieńcem wielu graczy dzięki swojemu zbalansowaniu i głębi, a także modom stworzonym przez społeczność, które dodatkowo wzbogacają doświadczenie z gry.

Stellaris

Kiedy podbój świata to za mało, więc podbijasz całą galaktykę

Stellaris, kosmiczna gra strategiczna 4X od Paradox Interactive, jest prawdziwą perełką w gatunku. Gra przekracza granice tradycyjnych gier 4X, wprowadzając elementy grand strategy i oferując ogromne możliwości w zakresie personalizacji i skomplikowanej polityki.

Zaraz po rozpoczęciu gry, gracze są zanurzeni w bogaty i tajemniczy wszechświat do odkrycia. Każda gra zaczyna się od jednej małej planety, z której gracz ma za zadanie rozwijać swoją galaktyczną cywilizację. Gracze mają do wyboru wiele różnych ras, a nawet mogą tworzyć własne, każda z unikalnymi umiejętnościami i atrybutami.

Jednym z największych atutów Stellaris jest rozbudowany system badawczy, który zachęca do ciągłego odkrywania nowych technologii i udoskonaleń. Gra wprowadza również dynamiczny system wydarzeń, który dodaje niespodziewane zwroty akcji i czyni każdą grę unikalną. Dodatkowo, Stellaris oferuje głęboki system polityczny i dyplomatyczny, który pozwala graczom na interakcje z innymi cywilizacjami na różne sposoby - od pokojowych negocjacji, przez sojusze, aż po wojnę totalną.

Endless Legend

W końcu strategia 4x w uniwersum fantasy

Endless Legend to unikalna gra strategiczna 4X stworzona przez Amplitude Studios. Gra jest osadzona na tajemniczej planecie Auriga, gdzie gracze muszą prowadzić swoją cywilizację przez serię zim i zmagać się z innymi frakcjami.

Gra oferuje osiem wyjątkowo różnorodnych frakcji, z których każda ma własne unikalne jednostki, technologie, umiejętności i styl gry. Mechanika gry skupia się na badaniu i kolonizacji nowych obszarów, handlu i dyplomacji z innymi frakcjami, oraz prowadzeniu wojen i bitew.

Tytuł ten  wprowadza kilka innowacyjnych mechanik, które odróżniają ją od typowych gier 4X. System sezonów, który wpływa na dostępność zasobów i mobilność jednostek, dodaje dodatkową warstwę strategii. Gra oferuje również rozbudowany system questów, który dodaje fabularny kontekst dla twoich działań i pomaga kierować graczem przez różne etapy gry.

Bitwy odbywają się na osobnym ekranie i oferują wiele strategicznych możliwości. Gracze muszą nie tylko decydować, które jednostki wysłać do walki, ale także wybrać odpowiednie formacje i taktyki, aby pokonać przeciwnika.

Endless Space 2

Kolejna równie ciekawa propozycja od Amplitude, tym razem w wydaniu sci-fi

Endless Space 2, stworzony przez Amplitude Studios, to kosmiczna gra strategiczna 4X, która jest bezpośrednim następcą gry Endless Space. Gra zdecydowanie się wyróżnia na tle innych gier w gatunku dzięki unikalnym mechanikom i głębokiemu, złożonemu systemowi zarządzania.

Gra oferuje różne rasy, każda z własnymi unikalnymi zdolnościami, technologiami i stylami gry. Gra pozwala na dużą personalizację i daje graczom swobodę w wyborze strategii, której chcą podążać. Najbardziej innowacyjnym aspektem Endless Space 2 jest jej system polityki. Każda frakcja w grze ma własny system polityki, który wpływa na jej relacje z innymi frakcjami, a decyzje gracza wpływają na to, jak ta polityka się rozwija. Badanie technologii jest również unikalne. W przeciwieństwie do większości gier 4X, które mają jedną linię technologii do badania, gra ma cztery oddzielne gałęzie technologiczne, z których każda ma własne unikalne technologie do odkrycia.

Jednym z kluczowych aspektów jest zarządzanie flotą i walka kosmiczna. Gra oferuje rozbudowany system budowy statków, który pozwala graczom na dostosowanie swoich flot do swojej strategii. Bitwy są przedstawiane w pięknej, kinematograficznej formie, co dodaje emocji i napięcia.

Age of Wonders 4

Najnowsza gra w tym zestawieniu

Czwarta odsłona serii, wydana przez Paradox Interactive, powraca do korzeni fantasy, odstępując od futurystycznego świata przedstawionego w Age of Wonders: Planetfall.

Jednym z najbardziej intrygujących elementów Age of Wonders 4 jest system wydarzeń fabularnych, które dodają unikalności do rozgrywki i stwarzają poczucie obcowania ze stale rozwijającą się historią. Twoje własnoręcznie stworzone ludy mogą powrócić w kolejnych grach, pełniąc role przeciwników lub sojuszników, co zwiększa zaangażowanie graczy w tę strategię turową. Gameplay pozostaje wierny swoim korzeniom jako strategia 4X. Zadaniem graczy jest budowanie potężnego imperium, które przetrwa próbę czasu, poprzez eksplorację, ekspansję, eksploatację zasobów i eksterminację przeciwników. Zwycięstwo w bitwach wymaga umiejętności taktycznego planowania, skutecznego wykorzystania terenu i specjalnych umiejętności jednostek.

Gracze mają także możliwość ulepszania swoich formacji za pomocą tajemnej wiedzy zawartej w rzadko dostępnych księgach magii. Morale jednostek wpływa na ich skuteczność bojową, co sprawia, że każde starcie jest wyjątkowe. Gracz ma bezpośredni wpływ na strukturę geograficzną i polityczną królestwa, co wpływa na kształt bitew, które ma stoczyć.